Tết Trùng Cửu: Nguồn gốc và ý nghĩa đối với người Việt

Tết Trùng Cửu là một nét đẹp văn hóa của người Việt Nam bắt nguồn từ phong tục của người Hoa. Hơn nữa, đây là ngày tôn vinh những giá trị nhân văn cao cả trong cuộc sống, bồi đắp tình cảm gia đình và hướng mọi người đến những nghĩa cử cao đẹp trong cộng đồng.

1. Tết Trùng Cửu là gì và diễn ra vào ngày nào?

Tết Trùng Cửu hay còn gọi là Tết Trùng Dương được tổ chức vào ngày 9 tháng 9 âm lịch hàng năm. Sở dĩ gọi là Tết Trùng Cửu là vì ngày này là sự lặp lại của hai số 9, biểu thị sự trường thọ.

Ngoài ra, người ta còn truyền tai nhau rằng Tết này còn có tên là “Tứ Thành”. Ý nghĩa của cái tên này cũng rất độc đáo: "Tạm biệt cỏ xanh".

“Cỏ xanh” ở đây tượng trưng cho mùa thu - thời điểm cây cối nở rộ, thích hợp để du ngoạn và thưởng ngoạn. Tết Trùng Cửu là ngày cuối cùng để chúng tôi vui chơi trước mùa đông. Gõ cửa.

(Tết Trùng Cửu đã trở thành một nét đẹp truyền thống của người Việt Nam)

Ngày Tết này có nguồn gốc từ Trung Quốc sau đó lan sang Việt Nam từ xa xưa, đến nay đã mai một dần. Tuy nhiên, mỗi khi nhắc đến, người già vẫn rơm rớm nước mắt về một ngày Tết đặc biệt đã trở thành một nét đẹp văn hóa của người Việt.

>> Tra cứu lịch năm 2021 để biết Tết Trùng Cửu diễn ra vào ngày nào trong năm.

2. Nguồn gốc Tết Trùng Cửu

Có rất nhiều truyền thuyết về Tết Trùng Cửu này, nhưng hai trong số đó được coi là đáng tin cậy nhất.

Trong "Truyền thống hài kịch" có một câu chuyện: Cuối đời Hán, có một cậu bé trên Hoằng Cảnh theo Phi Trường Phong để học Đạo gia. Tuy nhiên, một ngày nọ, Trường Phong đưa ra lời cảnh báo với Hoàng Cảnh rằng vào ngày 9 tháng 9, cả gia đình Hoàng Cảnh sẽ gặp phải tai họa.

Để trốn thoát, chỉ còn cách đưa cả gia đình đi trốn trên núi cao. Khi đi đừng quên đeo một chiếc túi màu đỏ đựng hạt tiêu bên trong và uống rượu hoa cúc. Nếu bạn làm theo những gì bạn nói, trở về nhà vào ban đêm sẽ tránh được đại nạn. Làm theo lời thầy hướng dẫn, quả nhiên vào ngày hôm đó, gia cầm và gia súc trong nhà bị chết sạch, cả gia đình anh Hoàng Cảnh đều sống sót sau vụ tai nạn.

Từ đó, cứ đến ngày 9 tháng 9 âm lịch, người dân lên núi ở ẩn. Theo thời gian, nó dần thay đổi hình dạng, Tao lên núi thưởng rượu ngâm thơ.

(Tết Trùng Cửu gắn với câu chuyện người dân lên núi lánh nạn)

Cuốn “Phong Thổ Ký” kể một câu chuyện khác, vua Kiệt thời nhà Hạ nổi tiếng tàn ác và dâm loạn. Vì muốn trừng phạt nhà vua, chúa trời đã tạo ra trận lụt lớn cuốn trôi vạn vật, dân chúng lao đao, người chết như rạ.

Trận lụt kinh hoàng này xảy ra vào ngày 9 tháng 9 vừa qua. Kể từ đó, người dân hàng ngày lên núi cao để nương náu. Vào thời nhà Đường, phong tục này được gọi là Tết Trùng Cửu.

3. Phong tục Tết Trùng Cửu

Leo núi

Hàng năm, cứ đến ngày 9/9 âm lịch, người dân lại lên núi cao thưởng ngoạn. Khung cảnh trên đó rất thoáng đãng, không khí mát mẻ trong lành, qua đó người ta nhớ đến câu chuyện xưa của tiền nhân đã phải lên cao để lánh nạn.

(Leo núi là một hoạt động phổ biến vào ngày này.)

Tào phớ là món ăn được nhiều người ưa thích trong những ngày này. Công thức làm bánh rất đơn giản: Xay nhuyễn bột gạo, trộn với đường đỏ rồi đem hấp chín. Sau đó, người ta sẽ nặn bánh thành chín tầng giống như chín tòa tháp với điểm nhấn là hai chú dê nhỏ tượng trưng cho sự “song kiếm hợp bích”.

Đối với người Hoa, người ta còn cắm một ngọn nến lên trên với ý nghĩa là đỉnh cao, và cuối cùng là một lá cờ nhỏ bằng giấy đỏ tượng trưng cho lá Châu du.

Uống rượu và thưởng thức hoa cúc

Nguồn gốc của phong tục này bắt nguồn từ Đào Uyên Minh, một ẩn sĩ có tài uống rượu và ngâm thơ. Sau khi thất bại trong sự nghiệp thi ca, ông lui về Giang Tây sống ẩn dật. Từ đó, ông tập tành trồng hoa cúc, thỉnh thoảng đọc lại vài bài thơ trong lúc say sưa.

Vào ngày 9/9 âm lịch, do không có rượu để ngâm thơ, anh ta đã nhai cánh hoa cúc làm mồi nhậu. Vương Hoằng - thứ sử Giang Châu bất ngờ xuất hiện và đưa cho anh một chai rượu.

Anh vui vẻ nhận lời và say sưa, bắt đầu xuất thành thơ. Tiếp bước ông, các văn nhân chọn ngày 9 tháng 9 âm lịch làm ngày uống rượu ngâm thơ. Cúc hoa còn trở thành hương liệu để nấu rượu hay còn gọi là “rượu trường sinh”, sau này uống rượu thưởng hoa đã trở thành một phong tục phổ biến trong ngày vía Thần Tài.

Cắt lá cây thù lù

Người xưa tin rằng, mang theo lá cây bên mình sẽ có khả năng xua đuổi tà ma. Được biết, quả có tác dụng chữa bệnh. Mùa hè có màu vàng, khi chín có màu đỏ tím. Ngoài vị đắng, nó còn có mùi thơm nhẹ. Trong Tết Trùng Cửu, khi gắn lá xô thơm lên thân sẽ xua đuổi được những điều xui xẻo.

(Lá sen được coi là biểu tượng giúp tránh những điều xui xẻo.)

4. Ý nghĩa của Tết Trùng Cửu đối với đời sống nhân dân

Bên cạnh những truyền thuyết xưa, Lễ hội Chọi Cửu ngày nay còn thể hiện những ý nghĩa nhân văn tốt đẹp. Bởi lẽ, những phong tục trong ngày này như uống rượu hoa cúc, leo núi,… đều có tác dụng giúp con người tăng sức đề kháng trước khi mùa đông sắp về. Leo núi còn giúp cơ thể thư thái, sảng khoái, từ đó nâng cao sức khỏe.

Tết Trùng Cửu còn là ngày tưởng nhớ tổ tiên, thắp nén nhang thay cho tấm lòng thành kính của con cháu đối với những người đã khuất. Bên cạnh đó, các thành viên trong gia đình cũng chúc nhau những điều may mắn và trường thọ.

Tết Trùng Cửu từ lâu đã trở thành truyền thống tốt đẹp của người Việt Nam. Tuy không còn phổ biến như trước nhưng những giá trị nhân văn của Tết Trùng Cửu vẫn là một nét đẹp văn hóa đáng được tôn vinh và tự hào.

Mời bạn đọc tra cứu chức năng:

• Thay đổi âm lịch thành dương lịch
• Thay đổi lịch dương thành âm